Bel fıtığında yapılması gerekenler ve bel fıtığında yapılmaması gerekenler detaylı bir araştırma ile sizlere klavuz niteliğinde olması için hazırlanmıştır
Giriş
Bel fıtığı (lomber disk hernisi), modern yaşamın getirdiği hareketsizlik, duruş bozuklukları ve bilinçsiz ağır kaldırma gibi nedenlerle her yaş grubunda sıkça görülen bir omurga rahatsızlığıdır. Bu rahatsızlık, omurlar arasında yer alan disklerin taşarak sinir köklerine baskı yapması sonucu gelişir. Fıtığın şiddeti arttıkça belirtiler ve tedavi yaklaşımları da farklılaşır.
Bu yazıda, hafif, orta ve ileri düzey bel fıtığında yapılması ve kaçınılması gereken egzersizler, uyku pozisyonları, oturma şekilleri ve günlük yaşam önerileri detaylı ve bilimsel temellere dayalı olarak sunulmaktadır. İçeriğimiz, hem fizyoterapist gözetiminde uygulanan yöntemleri hem de hastaların kendi yaşamlarında dikkat edebileceği önemli detayları içermektedir.
İçindekiler
Hafif Düzey Bel Fıtığında Yapılması Gerekenler ve Yapılmaması Gerekenler
Önerilenler:
- Günlük 15-30 dakikalık yürüyüşler
- Bel ve karın kaslarını güçlendirici egzersizler (pelvik tilt, bridge)
- Yüzme ve yoga gibi düşük etkili aktiviteler
- Fetal veya diz altına yastıkla destekli sırtüstü yatma
- Ergonomik oturma ve kısa molalarla pozisyon değiştirme
- Doğru eğilme ve kaldırma teknikleri
Kaçınılması Gerekenler:
- Ani ve zorlayıcı hareketler
- Deadlift, squat gibi yüksek yüke maruz bırakan egzersizler
- Yüzüstü yatma, çökmüş koltuklarda oturma
- Uzun süre hareketsiz kalma
- Hatalı ev işi yapma ve bel zorlayıcı hareketler
Orta Düzey Bel Fıtığında Yapılması Gerekenler ve Kaçınılması Gerekenler
Önerilenler:
- Fizik tedavi uzmanı eşliğinde kontrollü egzersizler
- Düşük tempolu bisiklet, yürüyüş bandı, havuz terapisi
- Hamstring ve piriformis germe egzersizleri
- Diz altı yastıklı sırtüstü veya fetal pozisyonda uyuma
- Her 20-30 dakikada bir mola vererek oturma düzeni
- Ev işlerinde ve ayakta işlerde bel dostu önlemler
- Isı uygulamaları ve kas gevşetme teknikleri
Kaçınılması Gerekenler:
- Ağır kaldırma ve yüksek etkili sporlar
- Uzun süreli sabit pozisyonda kalmak
- Ağrıyı bastırarak yapılan zorlayıcı egzersizler
- Ortopedik olmayan yatak/yastık kullanımı
- Titreşimli araçlar, düşük sandalye ve kötü duruş
İleri Düzey Bel Fıtığında Yapılması Gerekenler ve Kaçınılması Gerekenler
Önerilenler:
- Çok kısa yürüyüşler, fizyoterapist eşliğinde su içi egzersizler
- McKenzie metodu gibi disk basısını azaltıcı teknikler
- Yarı oturur uyku pozisyonu (recline), sandalyeye bacak dayama
- Kademeli ve çok hafif esneme egzersizleri
- Bel destekli sandalyeler, alternatif oturma çözümleri
- Hareketlerin planlı ve düşünerek yapılması
Kaçınılması Gerekenler:
- Ağrı şiddetliyken egzersiz yapmak
- Eğilerek ve dönerek yapılan ani hareketler
- Uzun süre oturmak veya araç kullanmak
- Spor salonu aktiviteleri ve ağırlık egzersizleri
- Tuvalette zorlanma ve uygunsuz tuvalet tipi kullanımı
Sonuç
Bel fıtığı tedavisinde, her aşama için dikkatli ve bilimsel bir yaklaşım gereklidir. Bu yazıda önerilen pozisyonlar ve egzersizler, hastanın şikayetlerini hafifletmeye ve omurgayı korumaya yöneliktir. Ancak her bireyin durumu farklıdır ve egzersiz programı mutlaka fizyoterapist veya uzman hekim tarafından belirlenmelidir.
Sağlığınız için bilinçli hareket edin, vücudunuzu dinleyin ve gereksiz risklerden kaçının. Unutmayın, doğru bilgi ve doğru hareketle bel fıtığı yönetilebilir bir durumdur.
- Bel fıtığı olan bireylerde hareket seçimi, semptomların düzeyine göre yapılmalıdır.” Kaynak
- Fizyoterapi, bel fıtığı tedavisinde temel yaklaşımlardan biridir ve evreye özel olarak şekillendirilmelidir. Kaynak
- İngiltere Ulusal Sağlık Sistemi’ne (NHS) göre, hafif ve orta düzey bel fıtığı vakalarında ameliyatsız tedavi ilk seçenektir. Kaynak
